Wiosna 1992 roku była chłodna, ale koniec kwietnia „buchnął” obfitością zieleni. Pamiętam, że
był to dla mnie pracowity czas. Tego dnia, jak zresztą prawie kazdego przed egzaminami dojrzalości,
długo jeszcze po godzinie piętnastej pracowałem w swoim gabinecie. Drzwi na korytarz były otwarte, bo chciałem widzieć, kto o tej porze wchodzi do budynku. (more…)
Tekst napisany z okazji 85 rocznicy powstania Rakowskiej Straży Pożarnej.
„Najstarszym ze znanych oddziałów wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów byli rzymscy Vigiles, powołani przez Cesarza Oktawiana Augusta w 6 roku n.e. Zasady nowożytnego pożarnictwa
w Polsce przygotował Andrzej Frycz Modrzewski, zaś patronem straży pożarnych jest św. Florian,
a jego imieniny /4 maja/ obchodzone są jako Dzień Strażaka”.
Wiekipedia, wolna encyklopedia
Na przestrzeni wieków bardzo poprawiła się w Polsce ochrona przeciwpożarowa. Obecnie istnieją dobrze wyszkolone i wyposażone jednostki straży pożarnej oraz fachowo prowadzona jest prewencja. Mimo to nadal wybuchają groźne i trudne do opanowania pożary. W ich gaszeniu, obok „straży zawodowych”, w dalszym ciągu biorą udział ochotnicze straże pożarne, opierające swoją działalność na zaangażowaniu społecznym ludzi. Trzeba też podkreślić, że strażacy z OSP nie tylko gaszą pożary, ale też podejmują wiele problemów swoich miejscowości, przede wszystkim dotyczących oświaty, kultury, sportu i kultywowania tradycji.
Stowarzyszenie pod nazwą „Straż Ogniowa Ochotnicza w Rakowie” powstało w 1923 roku
z inicjatywy miejscowych rolników. A oto jego założyciele: /w porządku alfabetycznym/: Adamczyk Piotr, Blicharski Zygmunt, Czarnecki Józef, Fert Stanisław, Gruszka Jan, Jopek Władysław, Krzysztofik Wincenty, Nazimek Jan, Pełka Wincenty, Pisarek Andrzej, Siemieniec Edward, Siemieniec Franciszek, Siewior Piotr, Simlat Jan, Simlat Michał, Skrzypczyk Andrzej, Więckowski Józef, Zimoch Andrzej.
Pierwszym Prezesem Zarządu tego Stowarzyszenia został Jan Simlat, a Naczelnikiem Straży Pożarnej jego brat Michał Simlat. W skład zarządu weszli równiez: Józef Czarnecki -Zastępca Naczelnika i Zygmunt Blicharski -Sekretarz.
Jan Simlat i Michał Simlat
Rakowscy Strażacy posiadali żółte drelichowe bluzy, złociste hełmy oraz pasy z toporkami. Sygnałem alarmowym wzywającym na zbiórkę, był dźwięk uderzanego młotkiem lemiesza, zastąpiony w późniejszym czasie sygnałem trąbki. Od początku swojej działalności Rakowscy Strażacy dysponowali sikawką ręczną pozyskaną z Powiatowego Związku Straży w Jędrzejowie, dwoma beczkowozami dwukołowymi okutymi przez miejscowego kowala Ignacego Świtalskiego, bosakami, toporami i wiadrami.
A oto przysięga, jaką składali nowo przyjmowani strażacy:
„Ja nowo zaciążony towarzysz Straży Ogniowej Ochotniczej w Rakowie, przystąpiwszy z własnej woli
i ochoty do tegoż korpusu, przysięgam i ślubuję, że:
-przy tej straży pożarnej wiernie i walnie służyć będę,
-ślubuję dla przełożonych moich bezwarunkowe posłuszeństwo w służbie i szacunek należny, a dla towarzyszy koleżeństwo i zgodę.
Przyrzekam tak w służbie jako też poza służbą:
-życie i postępowanie honorowe stanowi strażaka odpowiednie, a mundurowi strażackiemu w niczym nie uchybiające”.
Od początku istnienia Straż Ogniowa Ochotnicza w Rakowie brała udział w gaszeniu pożarów, niosąc pomoc wielu ludziom. Do największych akcji gaśniczych Rakowskiej Straży, do roku 1939, należy zaliczyć:
1929 rok -pożar gospodarstw Piotra Adamczyka i Jana Gruszki w Rakowie;
1930 rok -pożar piętnastu gospodarstw w Wolicy;
1931 rok -pożar ośmiu gospodarstw w Rakowie;
1933 rok -pożar piętnastu gospodarstw w Rakowie /od Ferta do Zimocha/.
Z inicjatywy Straży w 1926 roku Rakowianie przystąpili do budowy remizy strażackiej. Fundusze na ten cel pochodziły z dobrowolnych składek oraz z dotacji Gminy i Powiatowego Związku Straży. Ponadto mieszkańcy zgromadzili potrzebne materiały budowlane: kamień, cegłę i piasek oraz samodzielnie wykonali większość prac, czym przyczynili się do szybkiej realizacji tej inwestycji. Budowę Remizy ukończono bowiem już w 1927 roku i wtedy też odbyło się jej poświecenie.
Poświęcenie Remizy Strażackiej w Rakowie /1927/
Powstał okazały i funkcjonalny, jak na tamte czasy budynek o powierzchni około 3000 metrów kwadratowych, który posiadał:
-pomieszczenie na sprzęt strażacki;
-salę widowiskową ze sceną oraz kulisami dla artystów; w sali tej odbywały się także zabawy taneczne;
-świetlicę.
Obok remizy urządzone zostało boisko sportowe do piłki nożnej i siatkówki.
Już w roku zakończenia budowy w remizie odbył się powiatowy kurs pożarniczy, zakończony zawodami w Mokrsku, podczas których Strażacy z Rakowa zajęli pierwsze miejsce.
Obiekt ten służył społeczności przez prawie 70 lat, tzn. do lipca 1995 roku.
Na początku lat trzydziestych do Straży wstąpili nowi członkowie, min. Ludwik Siemieniec, który
w 1936 roku został Prezesem Zarządu oraz Tadeusz Zimoch, pierwszy po wojnie Naczelnik Straży.
Ludwik Siemieniec i Tadeusz Zimoch
W roku 1938 przy jednostce Straży Pożarnej w Rakowie powstał zespół żeński. Jego członkinie to: /w porządku alfabetycznym/ Zofia Jopek, Leokadia Misztal, Antonina Pisarek, Irena Siemieniec, Maria Skrzypiec i Franciszka Zimoch, która została pierwszym jego Naczelnikiem.
Franciszka Zimoch i Zofia Jopek
Rakowskie Strażaczki podczas ćwiczeń
Także w 1938 roku, w ramach działalności kulturalnej, miejscowy nauczyciel Jan Simlat /syn Michała/ zorganizował przy Strazy w Rakowie zespół teatralny, z którym przygotował szereg przedstawień, a najbardziej z nich zapamiętane to: „Porucznik I Brygady”, „Flisacy” i „Zemsta Cygana”. Zespół ten uzyskał sporą popularność. Prezentował się nie tylko na scenie w Rakowie, ale przedstawiał także swój dorobek w Jędrzejowie i zapraszany był z przedstawieniami do wielu innych miejscowości.
W czasie II wojny światowej działalność ochotniczych straży pożarnych została zawieszona. Wielu strażaków zaangażowało się w działalność konspiracyjną, najczęściej w strukturach AK lub BCH.
W Rakowie powstała Placówka AK „Młyny”, którą dowodził wspominany już wcześniej nauczyciel
Jan Simlat.
Po odzyskaniu niepodległości Rakowscy Strażacy przeprowadzili szczegółowy przegląd posiadanego sprzętu oraz dokonali jego naprawy i już w czerwcu 1945 roku uzyskali gotowość bojową. Natomiast jesienią tegoż roku dokonali remontu remizy. W tym okresie wyróżnili się następujący Strazacy: Andrzej Pisarek, Zygmunt Pisarek, Antoni Trojak, Tadeusz Zimoch. Ciężkie beczkowozy napełnione wodą najczęściej do pożarów ciągnęli swoimi końmi: Jan Jopek i Wojciech Kamiński.
Jan Jopek i jego konie
W kolejnych latach Strażacy z Rakowa uczestniczyli w wielu szkoleniach: min. w Jędrzejowie, Kielcach i Nysie, a w ich wyniku rozszerzono zakres działalności, przede wszystkim o szeroko rozumianą prewencję.
Wprowadzono min.
-dyżury żniwne /całodobowe/ w celu obserwacji okolicy,
-kontrole przeciwpożarowe gospodarstw wiejskich w rejonie działania Rakowskiej Straży Pożarnej,
-pogadanki w szkołach oraz na zebraniach wiejskich.
Udzielano także pomocy pogorzelcom, włączono się w budowę dróg łączących Raków z innymi miejscowościami, organizowano zabawy taneczne, z których dochody przeznaczano na zakup nowego sprzętu strażackiego i ubrań, dofinansowywanie zakupu pomocy naukowych i sprzętu sportowego dla szkoły oraz książek do biblioteki.
Strażacy z Rakowa pełnili też honorowe wartyw Kościele pw. Świętej Trójcy
w Jędrzejowie /ówczesnej parafii/: przy Żłóbku w Boże Narodzenie i przy Grobie Chrystusa w Wielkanoc.
W 1962 roku OSP w Rakowie otrzymała pierwszą motopompę, a w roku 1988 wymieniono ją na nową.
W roku 1970 OSP w Rakowie otrzymała samochód „Żuk” przystosowany dla potrzeb pozarniczych, dla którego obok remizy wybudowano garaż. Pierwszym i długoletnim kierowcą „Żuka” był Marian Siemieniec, a od 1993 roku Mirosław Drej.
„Żuk” oraz Rakowscy Strazacy /od lewej/: Włodzimierz Pełka, Henryk Więckowski,
Marian Siemieniec, Gustaw Pełka, Ludwik Siemieniec, Stefan Nazimek i Stanisław Dąbrowski
W 1998 roku OSP w Rakowie otrzymała z Francji używany wóz bojowy „Berliet”, który po wyremontowaniu służy do dnia dzisiejszego.
A oto tekst przysięgi składanej obecnie przez nowo wstępujących strażaków:
„W pełni świadom obowiązków strażaka-ochotnika, uroczyście przysięgam:
-czynnie uczestniczyć w ochronie przeciwpożarowej majątku narodowego,
-być zdyscyplinowanym członkiem ochotniczej straży pożarnej,
dbałym o jej godność, ofiarnym i mężnym w ratowaniu życia ludzkiego i mienia”
W latach powojennych Rakowscy Strażacy uczestniczyli w gaszeniu około pięćdziesięciu groźnych pożarów w: /miejscowości w porządku alfabetycznym/
Chwaścicach, Czarnocicach, Dalechowach, Goźnie, Imielnie, Jakubowie, Jasionnie, Kotlicach, Kulczyźnie, Lścinie, Mogiłach, Opatkowicach, Podlaszczu, Rakowie, Rakówku, Wolicy i Wólce.
Zły stan techniczny istniejącej Remizy Strażackiej, duże koszty jej ewentualnego remontu i brak możliwości rozbudowy pod kątem współczesnych potrzeb sprawiły, że wieś podjęła nowe zadanie inwestycyjne: „Dom Ludowy i Strażaka w Rakowie”.
Przygotowania do budowy „Domu” zlokalizowanego na terenie tzw. „Kamiennego Dołu” rozpoczęły się już w roku 1984 z inicjatywy Koła Gospodyń Wiejskich. Natomiast 20 września 1986 roku KGW, OSP i Rada Solecka reprezentująca wszystkich mieszkańców, podjęły uchwałę o wspólnej realizacji tej inwestycji. Na Przewodniczącą Społecznego Komitetu Budowy wybrano Genowefę Pełkową.
Wiele zadań przy budowie wykonali mieszkańcy na wlasny koszt. W 1984 roku zrobiono wykopy
i zalano ławy fundamentowe. W następnych latach z zarabianych na zabawach tanecznych pieniędzy, kupowano materiały budowlane, min. żużel piecowy, cement i piasek, z których robiono pustaki i bloczki. Społecznie wykonywano nie tylko proste czynności, jak: prace ziemne, porządkowe, transportowe
i rozładunkowe, ale także część prac fachowych: murowanie, tynkowanie, malowanie oraz instalatorstwo hydrauliczno-wodociągowe i elektryczne.
Budowa Domu Ludowego i Strażaka przebiegała powoli, z koniecznością pokonywania wielu przeszkód, jednakże po 13 latach zakończono ją i 20 lipca 1997 roku odbyło się jego poświęcenie oraz uroczyste otwarcie.
Poświęcenie Domu Ludowego i Strazaka w Rakowie przez
Ks. Prob.W. Harta, i Ks. T. Go
Wstęgę przecina poseł Mirosław Pawlak
Było to ważne wydarzenie w historii Rakowa. Rozpoczęło się od Mszy Świętej i poświęcenia obiektu, po czym przewodniczący uroczystości i jednoczesnie Prezes Zarządu OSP Antoni Mróz przedstawił dzieje Rakowskiej Straży i podsumował trzynastoletni okres budowy „Domu”. Na uroczystość przybyli znakomici goście: poseł Mirosław Pawlak, przedstawiciele władz miasta, gminy i powiatu jędrzejowskiego, przedstawiciele władz Państwowej i Ochotniczej Straży Pożarnej oraz wiele delegacji
i pocztów sztandarowych okolicznych jednostek OSP: z Jędrzejowa, Imielna, Mnichowa i Chorzowy. Licznie zgromadzili się też mieszkańcy Rakowa i okolic.
Aby umożliwić lepsze wykorzystanie DLiS, w latach 1998-2008, rozbudowano obiekt o zaplecze socjalno-magazynowe, co pozwala na poszerzenie możliwości jego wykorzystania min. o wynajmowanie na uroczystości weselne.
W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku ponad 50 strażaków oraz mieszkańców Rakowa zostało odznaczonych Złotymi, Srebrnymi i Brązowymi Medalami za Zasługi dla Pożarnictwa oraz wyróżnionych Odznakami „Wzorowy Strazak” i Dyplomami za Działalność Przeciwpożarową i Społeczną:
Złotym Medalem:
Zenon Czarnecki /1988/, Henryk Więckowski /1988/, Ludwik Siemieniec /1988/, Zygmunt Pisarek /1988/, Stefan Nazimek /1988/, Zygmunt Chaja /1988/, Władysław Pisarek /1988/, Jan Węcek /1997/, Marian Siemieniec /1997/, Genowefa Pełka /1997/;
Srebrnym Medalem:
Stanisław Kośmider /1988/, Genowefa Pełka /1988/, Józef Pakuła /1988/, Stanisław Twardowski /1988/, Seweryn Nazimek /1991/, Antoni Mróz /1997/, Zdzisław Adamczyk /1997/, Artur Pełka /1997/, Zbigniew Michalkiewicz /1997/;
Brązowym Medalem:
Marian Siemieniec /1986/, Artur Pełka /1988/, Antoni Mróz /1988/, Seweryn Pisarek /1997/, Jan Nazimek /1997/;
Odznaką „Wzorowy Strażak”:
Rafał Jopek, Zbigniew Karkocha, Andrzej Kośmider, Tomasz Kupis, Grzegorz Pisarek, Ireneusz Twardowski, /wszyscy w roku 1997/
Dyplomami za Działalność Przeciwpożarową i pracę społeczną:
Bogusława Blicharska, Zenon Czarnecki, Paweł Nazimek, Jan Pełka, Genowefa Pisarek, Józefa Pisarek, Władysław Pisaraek /wszyscy w roku 1997/.
Władze Straży Pożarnej w Rakowie wybierane na Walnych Zgromadzeniach:
Rok 1923
Prezes Zarządu Stowarzyszenia -Jan Simlat, Naczelnik Straży -Michał Simlat oraz Z-ca Naczelnika -Józef Czarnecki, Sekretarz -Zygmunt Blicharski;
Rok 1936
Prezes -Ludwik Siemieniec, Naczelnik -Andrzej Pisarek;
Rok 1947
Prezes -Stanisław Adamczyk, Naczelnik -Tadeusz Zimoch;
Rok 1958
Prezes – Andrzej Pisarek, Naczelnik -Henryk Siemieniec, Sekretarz
– Więckowski Henryk;
Rok 1964
Prezes -Andrzej Pisarek, Naczelnik -Józef Pełka;
Rok 1967
Prezes Zarządu -Ludwik Siemieniec, Naczelnik -Józef Pełka;
Rok 1980
Prezes -Stanisław Twardowski, Naczelnik -Józef Pełka;
Rok 1984
Prezes -Jan Węcek, Naczelnik -Stanisław Twardowski;
z-ca Naczelnika -Józef Pełka, Sekretarz -Henryk Więckowski, Skarbnik -Chaja Zygmunt, Gospodarz -Kośmider Józef;
Rok 1986
Prezes -Jan Węcek, Naczelnik -Antoni Mróz;
Z-ca Naczelnika -Józef Pełka, Sekretarz -Więckowski Henryk, Skarbnik -Zdzisław Adamczyk, Gospodarz -Józef Kośmider;
Komisja Rewizyjna: Lesław Nazimek – przewodniczący oraz członkowie: Zenon Czarnecki i Czesław Pełka;
Rok 1990
Wybory uzupełniające: Mirosław Krzysztofik -Z-ca Naczelnika, Zbigniew Michalkiewicz -Gospodarz;
Rok 1991
Prezes -Jan Węcek, Naczelnik -Antoni Mróz, Z-ca Naczelnika -Mirosław Krzysztofik, Skarbnik -Zdzisław Adamczyk, Sekretarz -Henryk Więckowski, Gospodarz -Zbigniew Michalkiewicz;
Komisja rewizyjna: Jan Nazimek -przewodniczący oraz członkowie -Jan Pełka i Zenon Czarnecki;
Rok 1992
Wybory uzupełniające
Komisja rewizyjna: Zenon Czarnecki-przewodniczący oraz członkowie: Jan Pełka i Krzysztof Tracz;
Rok 1996
Prezes -Antoni Mróz, Naczelnik -Artur Pełka;
Wiceprezes -Jan Węcek, Z-ca Naczelnika -Grzegorz Pisarek, Sekretarz
-Henryk Więckowski, Skarbnik -Zdzisław Adamczyk, Gospodarz -Zbigniew Michalkiewicz;
Komisja rewizyjna: Zenon Czarnecki -przewodniczący oraz członkowie: Andrzej Kośmider i Rafał Jopek;
Na Powiatowym Zjeździe Ochotniczych Strazy Pozarnych w Jędrzejowie przedstawiciele OSP z Rakowa wybrani zostali do władz gminnych: Antoni Mróz ? na członka zarządu, Zdzisław Adamczyk na członka komisji rewizyjnej.
Rok 2001
Prezes -Antoni Mróz, Naczelnik -Rafał Jopek; Wiceprezes -Zdzisław Adamczyk, Z-ca Naczelnika -Tomasz Kupis, Sekretarz -Marian Zimoch, Skarbnik -Andrzej Kośmider, Gospodarz -Zbigniew Michałkiewicz oraz Paweł Nazimek i Emil Twardowski -członkowie zarządu,
Komisja rewizyjna: Zenon Czarnecki -przewodniczący oraz członkowie: Jan Węcek i Artur Pełka;
Rok 2008
Prezes: Marian Zimoch, Wiceprezes -Marek Kośmider, Sekretarz -Ireneusz Twardowski, Skarbnik -Bogusława Blicharska, Gospodarz -Katarzyna Bała oraz członek zarządu -Wojciech Dworecki;
Komisja rewizyjna: Pełka Artur -przewodniczący, Krzysztof Michalkiewicz -Sekretarz, Twardowski Emil -członek komisji.
Źródła:
1. Jopek Józef, Mróz Antoni, Więckowki Henryk -„Kronika Ochotniczej Straży Pożarnej w Rakowie”.
2. Mróz Antoni -Wystąpienie na uroczystości otwarcia i poświęcenia Domu Ludowego i Strażaka
w Rakowie dnia 20 lipca 1997 roku.
3. Zdjęcia ze zbiorów: OSP w Rakowie, Mariana Zimocha oraz autora.
Uwaga
Zdaję sobie sprawę z tego, że powyższy artykuł nie zawiera wszystkich informacji na temat działalności OSP w Rakowie. Liczę na to, że po przeczytaniu zechcą Państwo skorygować go i uzupełnić.